Astudiaeth achos a gwblhawyd gan:  Danielle Ciaburri, Arweinydd Teuluoedd a Lles

Pa brofiadau mae plant y lluoedd arfog yn dod i gymuned eich ysgol?

Mae’r plant yn siarad am ac yn rhannu storïau am brofiadau eu rhiant o deithio'r byd gyda chyfoedion a staff. Mae’r plant yn siarad am eu sefyllfa unigryw mewn perthynas â materion cyfoes perthnasol. I staff sy’n gweithio’n uniongyrchol gyda’r plant, mae hyn yn cyfrannu at ddealltwriaeth gynyddol o’r mathau o heriau mae rhai teuluoedd y Lluoedd Arfog yn eu profi.

1. Yr heriau sy’n wynebu plant y Lluoedd Arfog
2. Cefnogaeth sydd ar gael i blant a theuluoedd y Lluoedd Arfog
3. Cael gafael ar gyllid
4. Mesur effaith
5. Cynaliadwyedd cefnogaeth.

1.    What challenges do the Service children face at Brynmill Primary School?

• Mae’r plant yn rhagweld eu tad yn mynd i ffwrdd a’r synnwyr o golled bydd yn ei olygu
• Mae’r plant yn dioddef o or-bryder gwahanu pan fydd eu tad i ffwrdd. Mae hyn yn effeithio ar les emosiynol ac ymddygiad y plant ac yn effeithio ar eu gallu i;

1. Datrys gwrthdaro gyda'u cyfoedion
2. Canolbwyntio ar eu dysgu pan fyddant yn drist
3. Deall eu teimladau

• Pan fydd eu tad i ffwrdd, nid yw’n gallu mynychu cyfarfodydd rhieni, gwasanaethau neu gyngherddau dosbarth fel y byddai rhieni eraill. Mae’r plant yn caru ac yn colli eu tad yn dod i ddigwyddiadau ysgol pan fyddant i ffwrdd.
• Yn flaenorol, nid oedd y plant yn awyddus i ddod i’r ysgol oherwydd nad oeddent eisiau gadael eu mam tra bod eu tad i ffwrdd.

2.    Pa strategau a chefnogaeth sydd ar gael yn Ysgol Gynradd Brynmill?

• Mae’r Gweithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu yn cefnogi’r plant mewn ffordd sy’n canolbwyntio ar y plant ac a arweinir gan y plant, i ddechrau trwy ddatblygu perthynas weithio sy'n llawn ymddiriedaeth a pharch, sy’n hanfodol ac yn sylfaen i'r plant deimlo yn ddiogel i siarad.
• Mae'r Gweithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu yn defnyddio model cwnsela sy’n seiliedig ar Rogers and Egan. Siaradant am beth maent yn ei gael yn anodd ac yn heriol er mwyn i’r Gweithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu wneud awgrymiadau posib ar gyfer ffyrdd ymlaen
• Mae'r Gweithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu yn defnyddio deunyddiau 'Tîm o Amgylch y Teulu’ sy’n annog trafodaeth ac yn rhoi mewnwelediad i sut maent yn gweld eu byd.  Mewn rhai achosion, defnyddiant gardiau emosiwn a phroblemau i'r plentyn adnabod beth maent yn ei weld fel eu problem. Mae llyfrau cefnogaeth Tîm o Amgylch y Teulu hefyd yn cael eu defnyddio sef “Me and My World”
• Mae’r Gweithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu yn defnyddio Eco-map i siarad am berthnasau teuluol a’u rhwydwaith o gefnogaeth
• Mae sesiynau ar gael ar sail un i un gyda’r ddau blentyn, yn wythnosol, i sicrhau bod eu hanghenion emosiynol yn cael eu bodloni ac os oes ganddynt unrhyw bryderon, eu bod yn gallu siarad amdanynt
• Mae’r plant yn siarad am eu rhwydwaith o gefnogaeth gartref a pwy allant siarad â hwy gartref ac yn yr ysgol os oes angen
• Mae gan y plant Weithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu yn y dosbarth i’w cefnogi sy’n eu helpu i ganolbwyntio ar ddysgu. Nid yw’r plant yn hoffi cael eu hamlygu, fodd bynnag mae'n well ganddynt weithio mewn grwpiau, ac mae hyn yn strategaeth sy’n gweithio’n dda i’r plant
• Rydym yn defnyddio deunydd a gyhoeddwyd o ystod o ffynonellau, sy’n berthnasol i oedran a dealltwriaeth bob plentyn gyda’r nod o gynyddu eu hunan-barch, cred a hyder. Mae’r plant yn ymateb yn dda i gyfleoedd i luniadu, sy’n ei gwneud yn haws iddynt gysylltu gyda chanolbwynt y dysgu e.e. dod ymlaen gydag eraill. I ryw raddau, mae’r dull hwn yn bwysicach na’r deunydd sy'n annog trafodaeth.
• Fel yr Arweinydd Lles, defnyddiaf gardiau Exchange Counselling Service Resilience’ gyda’r plant lluoedd arfog a defnyddiaf fy hyfforddiant
• yn Emotional Coaching
• Eco-fapiau i gael gwell dealltwriaeth o berthnasau o fewn teulu a rhwydwaith cefnogaeth y plant (Example: eco map guidance and template)
• Mae blychau emosiwn ar gael o amgylch yr ysgol, ble mae plant yn rhoi nodiadau ynglyn ag unrhyw bryderon sydd ganddynt
• Mae un o’r plant lluoedd arfog wedi bod yn defnyddio anghenfil Poeni i roi unrhyw bryderon sydd ganddynt y tu mewn.

3.    Beth yw effaith cael arian i gefnogi datblygu strategau?

Cawsom arian gan gynllun grantiau Llywodraeth Cymru yn 2018/19. Heb yr arian ni fyddem wedi gallu penodi ein Gweithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu. Mae hi wedi datblygu cyfres o ddulliau a strategau y mae'n gallu eu rhannu gyda chydweithwyr. Mae ei dealltwriaeth wedi cyfrannu at empathi cynyddol gyda theuluoedd sy’n colli rhywun arbennig. Mae hyn yn atgyfnerthu ethos ac arwyddair ein hysgol “Bod yn wahanol, perthyn i'n gilydd, bod y gorau, y gallwn fod.”

4.    Sut ydych yn mesur effaith y gefnogaeth a ddarperir?

• Trwy arsylwadau, gan ddefnyddio adnodd mesur emosiynol i gadarnhau sut mae'r plentyn yn teimlo ac yn cyfathrebu gydag athrawon dosbarth yn rheolaidd
• Pan fo plentyn y lluoedd arfog eisiau siarad gyda mi am fater yn wirfoddol yn ogystal â phan eir at blentyn am drafodaeth 
• Mae’r ysgol yn cynnal asesiad lles blynyddol i bob disgybl gan gynnwys plant a gefnogir gan y grant cronfa Lluoedd Arfog. Datblygu perthnasau, ymddiriedaeth a chysylltiad gyda’r plant a’u rhieni
• Mae hyder y plant wedi cynyddu o ran sut maent yn dygymod yn gymdeithasol o amgylch yr ysgol ac yn y dosbarth.

5.    Sut fydd Ysgol Gynradd Brynmill yn sicrhau cynaliadwyedd cefnogaeth yn y dyfodol?

• Mae’r Gweithiwr Arweiniol/Cymhorthydd Addysgu yn rhannu ei gwybodaeth o strategau llwyddiannus gyda staff perthnasol yn y tîm lles ac athrawon dosbarth. Mae hyn yn ymestyn eu gwybodaeth a sgiliau wrth weithio gyda phlant sy’n wynebu ystod o heriau
• Mae’r ysgol yn sicrhau bod yr holl staff yn cael y wybodaeth ddiweddaraf o ran hyfforddiant a chefnogaeth lles e.e. hyfforddiant Ymddiriedolaeth Charlie Waller diweddar ar bwysigrwydd cefnogi plant gydag iechyd meddwl cadarnhaol.

Dyddiad a gynhyrchwyd: Ionawr 2020